„Przez święte namaszczenie i modlitwę kapłanów cały Kościół poleca chorych cierpiącemu i uwielbionemu Panu, aby ich podźwignął i zbawił” (KKK 1499). „Sakrament namaszczenia chorych nie jest sakramentem tylko dla tych, którzy znajdują się w niebezpieczeństwie śmierci, lecz dla każdego wiernego, który zaczyna być w poważnej chorobie” (KKK 1514).
Ustanowienie przez Chrystusa. Ten sakrament ma swoje źródło w działaniu Jezusa, który uzdrawiał chorych i przebaczał im grzechy:
„Jezus nie tylko pozwalał się dotykać chorym, ale ich dotykał, by ich uzdrawiać. Wzruszony cierpieniami, które spotykał, nie tylko pozwalał się im dotykać, ale przyjmował ich do siebie” (KKK 1503).
Kościół widzi podstawę tego sakramentu w słowach Listu św. Jakuba:
„Choruje ktoś wśród was? Niech sprowadzi kapłanów Kościoła, by się modlili nad nim i namaścili go olejem w imię Pana. A modlitwa pełna wiary będzie dla chorego ratunkiem” (Jk 5,14–15; por. KKK 1510).
Szafarz i sposób udzielania.
„Tylko kapłani (biskupi i prezbiterzy) mogą udzielać sakramentu namaszczenia chorych” (KKK 1516).
„Istotnym rytem sakramentu jest namaszczenie czoła i rąk chorego połączone z modlitwą liturgiczną, przez którą Kościół wzywa łaski uleczenia duszy, a niekiedy także ciała” (KKK 1531).
Skutki sakramentu. Katechizm wymienia duchowe i czasem fizyczne skutki namaszczenia:
„Istotnym rytem sakramentu jest namaszczenie czoła i rąk chorego połączone z modlitwą liturgiczną, przez którą Kościół wzywa łaski uleczenia duszy, a niekiedy także ciała” (KKK 1531).
„Szczególnym darem tego sakramentu jest łaska umocnienia, pokoju i odwagi, by przezwyciężyć trudności związane ze stanem ciężkiej choroby lub starości” (KKK 1520).
„Sakrament ten jednoczy chorego z męką Chrystusa dla jego dobra i dobra całego Kościoła” (KKK 1521).
„Przynosi przebaczenie grzechów, jeśli chory nie mógł go otrzymać przez sakrament pokuty” (KKK 1520).
„Jeśli Bóg uzna to za pożyteczne dla zbawienia chorego, sakrament ten może przynieść także zdrowie ciała” (KKK 1520).
„Sakrament ten jednoczy chorego z męką Chrystusa dla jego dobra i dobra całego Kościoła” (KKK 1521).
„Przynosi przebaczenie grzechów, jeśli chory nie mógł go otrzymać przez sakrament pokuty” (KKK 1520).
„Jeśli Bóg uzna to za pożyteczne dla zbawienia chorego, sakrament ten może przynieść także zdrowie ciała” (KKK 1520).
Kto może przyjąć sakrament namaszczenia chorych?
1. Ogólna zasada – chorzy i starsi. Katechizm naucza:„Sakrament namaszczenia chorych nie jest zarezerwowany tylko dla tych, którzy znajdują się w ostatecznym niebezpieczeństwie utraty życia. Właściwym momentem jego przyjęcia jest chwila, gdy wierny zaczyna być w niebezpieczeństwie śmierci z powodu choroby lub starości” (KKK 1514). „Jeśli chory po przyjęciu namaszczenia odzyska zdrowie, a potem znowu poważnie zachoruje, może powtórnie przyjąć ten sakrament” (KKK 1515). Zgodnie z Rytuałem „Sakrament chorych” (Wprowadzenie teologiczno-pastoralne, nr 8–11): „Sakrament ten udzielany jest wiernym, których życie jest zagrożone z powodu choroby lub starości.” „Należy go udzielać chorym, zanim stracą przytomność lub zdolność rozumnego przyjęcia sakramentu, aby mogli świadomie uczestniczyć w modlitwie i obrzędach.”
2. Chorzy w stanie poważnego zagrożenia życia. Rytuał podkreśla:
„Namaszczenia chorych udziela się wiernym, którzy z powodu choroby lub słabości zaczynają być w niebezpieczeństwie śmierci, aby umocnić ich w wierze i nadziei” (nr 9).
Nie chodzi więc o drobne dolegliwości, lecz o rzeczywiste zagrożenie życia lub poważną chorobę, która może prowadzić do śmierci, fizycznego lub duchowego załamania.3. Osoby w podeszłym wieku. Zarówno Katechizm, jak i Rytuał wskazują, że sakrament można udzielać także osobom starszym, nawet jeśli nie cierpią na konkretną chorobę:
„Starcom, których siły znacznie się osłabiły, można udzielić sakramentu chorych, choćby nie groziła im bezpośrednio śmierć” (Rytuał, nr 11).
4. Chorzy przed operacją
„Chorym, którzy mają być poddani poważnej operacji chirurgicznej z powodu niebezpiecznej choroby, można udzielić sakramentu namaszczenia” (Rytuał, nr 10).
Warunkiem jest poważna przyczyna medyczna, a nie sama operacja jako taka. 5. Dzieci
„Sakrament można udzielić dzieciom, które osiągnęły taki stopień rozeznania, że mogą pocieszenie tego sakramentu przyjąć z wiarą” (Rytuał, nr 12).
Jeśli dziecko nie doszło jeszcze do używania rozumu, wystarczającym jest chrzest – namaszczenia nie udziela się w takim przypadku. 6. Osoby nieprzytomne lub umierające
„Jeśli chory, będący w niebezpieczeństwie śmierci, utracił przytomność lub zdolność posługiwania się rozumem, można go namaścić, jeśli można przypuszczać, że jako wierzący prosiłby o ten sakrament, gdyby był przytomny” (Rytuał, nr 14).
Katechizm potwierdza:
„Gdy chory nie może się spowiadać, sakrament namaszczenia chorych przynosi odpuszczenie grzechów” (KKK 1520).
7. Osoby zmarłe
„Nie udziela się sakramentu osobom zmarłym. W razie wątpliwości, czy chory już umarł, należy udzielić sakramentu warunkowo (sub conditione)” (Rytuał, nr 15); można modlić się nad ciałem zmarłego o przebaczenie jego grzechów i wieczny pokój.
8. Przyjęcie sakramentu wielokrotnie
„Chory może przyjąć sakrament ponownie, jeśli po wyzdrowieniu znowu poważnie zachoruje, lub jeśli w czasie tej samej choroby nastąpi znaczne pogorszenie stanu” (Rytuał, nr 13).
Praktyka w naszej parafii
Sakrament namaszczenia chorych w naszej parafii udzielany jest zarówno indywidualnie — np. podczas comiesięcznych odwiedzin chorych w domach (w pierwsze soboty miesiąca) lub w sytuacjach nagłych, które można zgłaszać o każdej porze, jak również we wspólnocie — np. z racji Dnia Chorego, wizytacji kanonicznej lub rekolekcji czy misji parafialnych.